De integraliteit van de MPG

Het mooie van de MPG is dat hij heel integraal kijkt over de hele levensduur van de materialen. De winning en de productie (Module A), de gebruiksfase (Module B), de afdankfase (Module C) en de hergebruikfase (Module D). Daarbij wordt uitgegaan van een gemiddelde levensduur van een gebouw van 75 jaar. In onderstaande afbeelding zie je meer details over wat er onder de verschillende fasen valt.

Daarnaast kijkt de MPG naar verschillende milieu-effectcategorieën. Vanaf 2025 zijn dat er 19 waarvan er 13 verplicht zijn vanuit Europa. Op dit moment zijn het er nog 11 waarvan er 7 verplicht zijn door Europa. De verschillende indicatoren tref je in onderstaande tabel.

Visualisatie overgang milieu-effectcategorieën

Het mooie aan de MPG is dus dat hij heel integraal kijkt naar veel milieueffecten over de gehele levensduur van materialen. Daarbij komt er één cijfer uit de analyse, de bekende MPG-score ofwel de zogenaamde schaduwkosten die gepaard gaan met de toepassing van bouwmaterialen. Op dit moment is dit voor woningbouw bijvoorbeeld € 0,80/m2 en vanaf 2025 wordt hij aangescherpt. De rekensystematiek om te komen tot de schaduwkosten voor de MPG zijn op dit moment nogal betwist.

Appels en peren

Het is uiteraard nog niet zo makkelijk om te bepalen hoe je bepaalde zaken tegenover elkaar afweegt. De fijnstofuitstoot van het drogen van hout heeft immers een totaal andere impact dan de CO2 uitstoot van de productie van cement. Fijnstof kan kortstondige gezondheidseffecten hebben voor mensen in de nabijheid van een zagerij, terwijl CO2 langjarig effect heeft op mensen over de hele wereld.

Biobased komt niet per sé goed uit de MPG berekeningen

Daarnaast zijn we biobased bouwen opnieuw aan het uitvinden in Nederland. Dat betekent ook dat nog niet alles geoptimaliseerd is. Sommige zaken moeten in de praktijk geoptimaliseerd worden (een grootschalige volwassen industrie zorgt bijvoorbeeld voor minder vervoersbewegingen, inzameling van restafval etc.).

Anderzijds moet er in de theorie geoptimaliseerd worden. Hout is bijvoorbeeld prima herbruikbaar wanneer een gebouw gesloopt wordt, maar de MPG gaat er nog onterecht vanuit dat al het hout (net als ander biobased materiaal) aan het einde van de levensduur wordt verbrand. Dat betekent dat het klimaateffect dat ontstaat door de opslag van CO2 in de bouwmaterialen over de hele MPG geen positief effect heeft. Het aanpassen van rekenregels duurt daarbij jaren.

Kinderschoenen

De traditionele industrie heeft jarenlang gehad om de papieren werkelijkheid te optimaliseren. Ze hebben hun huiswerk goed gedaan en de lobby eveneens. Dit heeft tot effect dat een isolatiemateriaal dat tot wel 1.400 graden Celsius verwarmd wordt en tijdens de productie ammoniak uitstoot beter uit de analyses kan komen dan een biobased isolatiemateriaal dat 10 minuten op 140 graden Celsius wordt verwarmd. Ook komt een stalen of betonnen gebouw in veel gevallen beter uit de MPG berekeningen dan een biobased gebouw zoals je in deze publicatie kunt zien. Het is dan ook niet voor niets dat er nogal wat discussie over de rekenregels is.

Hoe stimuleer je biobased dan wel?

Wil je biobased toch stimuleren dan zijn er diverse mogelijkheden:

• Ken bij een aanbesteding punten toe op basis van het percentage biobased bouwmaterialen van woningen (Building Balance kan helpen die criteria op te stellen)

• Eis een minimum percentage biobased (het NABB programma streeft naar 30% biobased bouwmaterialen voor woningen per 2030 op basis van gewicht).

• Stel een GWPa eis of ken punten toe voor de beste score op deze indicator.

Wat is een GWPa eis?

Onder de GWPa eis wordt de Global Warming Potential verstaan, ofwel de CO2 (equivalent) uitstoot die wordt veroorzaakt bij de productie van het materiaal. Deze kijkt alleen naar Module A uit de MPG en alleen naar de CO2-indicatoren. Het is relatief eenvoudig voor partijen om deze extra analyse te draaien. Stel je daar een aanvullende eis (of ken je er punten op toe), dan stuur je dus op de CO2 uitstoot. Dat heeft tot gevolg dat biobased (maar ook tweedehands materialen) er beter uitkomen. 

Percentage biobased

Vraag je een percentage biobased uit zorg dan dat je goed appels met peren vergelijkt en duidelijk aangeeft wat de grondslag voor de berekening is. Wel of geen fundering, wel of geen installaties, op basis van gewicht of volume? De verschillen die dat met zich meebrengt zijn erg groot. Bij voorkeur laat je de verschillende partijen hun aanbod door dezelfde partij toetsen. Uit ervaring weten we namelijk dat hier vaak (onbewust) verkeerde informatie wordt opgegeven.